Co wybrać dla dwulatka? Przedszkole czy żłobek?

Przedszkole jest instytucją opiekuńczo – wychowawczą dla dzieci od lat 3 do 5 (obowiązek przedszkolny obowiązuje tylko pięciolatki). Niestety często przedszkola przyjmują już dwulatki, licząc że dziecko zostanie z nimi dłużej.

Dwulatek w przedszkolu, czy to dobry pomysł?

Niestety jak wynika z dyskusji na wielu forach internetowych taki pomysł budzi wiele wątpliwości specjalistów i trudno doszukać się pozytywnych jego stron. Najwięcej obiekcji, co do posłania 2- latków do przedszkola budzi liczba nauczycieli przypadających na grupę, przygotowanie techniczne przedszkoli oraz liczebność podopiecznych.

Kwestią pomijaną i bardzo istotną jest podział wiekowy w przedszkolu, czyli przypisanie dziecka do rocznika, co spowoduje, że w grupie „2-latków” znajdą się dzieci, które nie skończyły jeszcze 24 m-cy, oraz takie które skończyły trzy lata. Niestety to nie wszystko.

Aspekty rozwojowe dwulatka

Weźmy pod uwagę aspekty rozwojowe dzieci dwuletnich, z którymi psycholodzy i nauczyciele mają do czynienia na co dzień i które określają problem z potencjalną adaptacją maluszków w przedszkolu.

Do najistotniejszych możemy zaliczyć szybkość uczenia się, odkrywania i testowania nowych rzeczy, doskonalenie dopiero co podjętej nauki chodzenia czy biegania, wspinania się. Do tego dochodzi ćwiczenie mowy, budowanie zdań, ćwiczenie pamięci i zapamiętywania, ale to tylko niektóre aspekty rozwoju dziecka.

Co charakteryzuje dwulatki?

Charakterystyczne dla tego wieku zachowania to m. in.: upór, bunt, egocentryzm, ciągłe sprawdzanie narzuconych reguł, zasad, labilność emocji, mała elastyczność, brak lub utrudniona współpraca z rówieśnikami (dzieci bawią się w grupie, ale obok siebie).

Dwulatki nie posiadają jeszcze wykształconej umiejętności dzielenia się zabawkami, przez co mają wysokie poczucie własnej własności, lubią dominować, lubią wydawać rozkazy, nie potrafią dokonywać wyboru, potrzebują jak najwięcej swobody, nie potrafią kontrolować emocji i przez to poprawnie ich wyrażać, co owocuje tym, że często na niepowodzenia reagują płaczem, czy agresją (czyli klasyczny bunt dwulatka).

Emocje dwulatka są inne niż dzieci przedszkolnych

Nie potrafią również wyrażać sprawnie swoich uczuć, potrzeb i choć bawią się same, to dążą do ciągłego kontaktu z rówieśnikami, co wymaga ciągłej kontroli i nadzoru dorosłych. Dwulatki cechuje spontaniczność reakcji, nieprzewidywalność zachowań, brak kontroli lub niedostatecznie wykształcona kontrola nad czynnościami fizjologicznymi- przeciętny 2 latek nie potrafić jeszcze (głównie w grupie- zasady współdziałania w grupie) sprawnie komunikować o swoich potrzebach, w tym fizjologicznych, co może rodzić frustrację, lęk i niechęć do korzystania z toalety.

Powyższe przedstawienie dwuletniego dziecka poprzez pryzmat głównie niepożądanego zachowania, które cechuje najczęsciej brak podporządkowania się jest w rzeczywistości rozwojowo nadal prawidłowe, bo przemijające. Dlatego w dalszym ciągu dziecko 2- letnie potrzebuje indywidualnej i troskliwej opieki oraz wsparcia w nauce i w procesie socjalizacji wśród rówieśników.

Największe problemy 2 latka w przedszkolu

Zwróćmy uwagę, iż dziecko 2- letnie na progu przedszkola napotka na najtrudniejsze dla niego problemy, do których zaliczyć można poznanie i przystosowanie się m.in. do:

• warunków nowego otoczenia i wymagań związanych ze sposobem korzystania z urządzeń i wyposażenia, w tym brak swobody;
• konieczność nawiązania kontaktu emocjonalnego i werbalnego z nieznanymi dorosłymi i rówieśnikami;
• przebywanie w bardzo licznej grupie rówieśników (na 25 osobową grupę przypada 1 nauczyciel i pomoc);
• wymagań stawianych w zakresie czynności samoobsługowych (odpieluchowanie/ nocnikowanie, samodzielne jedzenie, doskonalenie nauki chodzenia, biegania itp), a także brak indywidualnego podejścia w dużej grupie dzieci;
• narzucenie nowego trybu życia, rozkładu dnia, zamiast swobodnego, indywidualnego podejścia do każdego dziecka (jak w żłobku);
• wysokie obciążenie emocjonalne, narażenie na stres i lęki związane z przebywaniem w licznej i wymagającej stałego nadzoru grupie;
• duże obciążenie układu nerwowego spowodowane, zbyt licznymi bodźcami zewnętrznymi, hałasem, płaczem (własnym i innych dzieci) jako reakcją na rozłąkę z rodzicami, czy innymi frustracjami, indywidualnymi problemami każdego dziecka, do którego ma prawo.

Indywidualna opieka nad dzieckiem to podstawa w żłobku

Wobec powyższych argumentów praca z dzieckiem 2- letnim wymaga większej tolerancji nauczyciela przedszkola, większej cierpliwości, sprytu, podejścia, odpowiedzialności za bezpieczeństwo dzieci oraz większej odporności psychicznej, czyli muszą zostać zwiększone kompetencje zawodowe nauczycieli i kadry wspomagającej.

Zmuszanie dziecka do danych czynności, bądź też narzucanie systemu zasad i norm, a nie podążanie za dzieckiem i jego potrzebami wg  indywidualnego rozwoju psycho- fizycznego (jak to ma miejsce z żłobku) może nawet spowodować cofanie się w prawidłowym rozwoju dziecka, zaburzać prawidłowy rozwój emocjonalny, narażać na stres, lęki i opóźniać naukę ww czynności oraz innych.

Z kolei brak dostatecznej ilości kadry na ilość dzieci w grupie przedszkolnej może drastycznie odbić się nie tylko na bezpieczeństwie dzieci ( liczne otarcia, upadki, gryzienie, bicie wśród dzieci itp.), a także na ich komforcie pielęgnacyjnym (większość 2-latków nosi jeszcze pampersa, a czynności pielęgnacyjne, z tym związane muszą być wykonywanie na bieżąco, przez cały dzień, ścisłe wg zasad i komfortu maluchów). Dlatego przy standardowej grupie (obecnie 25, 26 dzieci) powinno być przez cały dzień na stałe minimum 4 osoby dorosłe, a nie jak do tej pory dwie.

W Polskich realiach przedszkolnych- głównie państwowych, nauczyciel pracuje 5 godzin dziennie, co powoduje, że nauczyciele pracując w systemie zmianowym (tj 1 nauczyciel rano i 1 nauczyciel popołudniu) sprawują opiekę nad grupą samodzielnie lub z pomocą 1 osoby wspomagającej, najczęściej bez wykształcenia kierunkowego, co w przypadku 2 -latków jest skrajnie nieodpowiedzialne.

Znalezione w sieci:

blackrose131285: „Osobiście nie jestem co do tego pomysłu przekonana, wiem jak jest w przedszkolach, jeśli miałabym możliwość wysłałabym swojego szkraba do przedszkola gdzie jest tylko grupa dwulatków – dzieci różnie się chowają, jedne potrzebują więcej czasu i uwagi drugie wolą robić wszystko same (…) Moim zdaniem przedszkole musi być dostosowane, z tego co pamiętam aby dziecko w wieku 2,5 lat mogło iść do przedszkola musiało umieć wołać siku i jeść jako tako samo posiłki, teraz ponoć wg tej nowej propozycji mają iść 2-latki do przedszkoli – dla mnie to tak jakby zrobiono grupę 0 w przedszkolu – obowiązkowe przygotowanie do przedszkola… (…)”

Pedagog: „Jestem 25 lat nauczycielką w przedszkolu, mam wykształcenie magisterskie. (…) Wyobraźcie sobie malutkie dzieci ledwo chodzące, w pampersach (…), jedzące z butli (…) potrzebujące bliskości matki. Przedszkole nie jest przystosowane do pobytu tak małych dzieci – brak pryszniców lub wanienek do obmycia(…); brak pomieszczeń do przechowywania NOCNIKÓW (dla każdego dziecka nocnik); brak personelu do karmienia, przewijania i noszenia na rękach!!!! Od tego są żłobki! (…)”

Z wykorzystaniem źródła: www.dyrektorprzedszkola.pl/d/pracownia-pedagogiczna/praca-z-małym-dzieckiem-czyli-2-5-latek-w-przedszkolu.html
http://www.ciazowy.pl/artykul,dwuletni-przedszkolak-science-fiction,1863,1.html